Người xưa đi lễ chùa là để thể
hiện lòng kính ngưỡng đối với Phật, biết rằng điều Phật dạy con người là tu
nhân tích đức, điều Phật ban cho con người không phải là tiền bạc của cải hay
sức khỏe mà là trí huệ và giác ngộ tâm linh.Chùa vốn là chốn vô cùng linh
thiêng, thanh tịnh, tách biệt với thế tục để những người xuất gia tĩnh tâm tu hành
theo lời Phật dạy để giải thoát khỏi bể khổ luân hồi. Đây cũng là nơi những
chúng sinh ngoài thế tục tới để tỏ lòng kính ngưỡng Phật, gieo mầm cơ duyên với
Phật Pháp.
Theo kinh điển nhà Phật, Phật
không cần chút vật chất gì ở con người, mà vì sự từ bi, chư Phật muốn giang tay
cứu độ con người ra khỏi bể khổ của lục đạo luân hồi. Sinh lão bệnh tử, mọi sự
việc ở cõi người vốn là chiểu theo luật nhân quả, ai làm điều ác sẽ kết ác
duyên, ai làm điều thiện sẽ kết thiện duyên. Phật chỉ có thể giúp những người
kính Phật hướng tâm tích đức tu thiện, khuyên con người từ bỏ ham muốn vật
chất, từ bỏ “tham sân si” để đạt được tâm thanh tịnh, tiến đến cảnh giới giác
ngộ, chứ không thể ban phát tài lộc, công danh, hay giúp con người tiêu tai
giải nạn.
Sau đây là những sai lầm lớn khi
đi lễ chùa mà nhiều người mắc phải. Khi làm sai, có thể con người không những
không tạo được công đức mà còn có thể mắc thêm đại tội với Phật.
>1. Cúng đồ mặn, rượu, thuốc lá
Hiện nay vẫn có những người cúng
dường gà xôi, vốn là đồ mặn, lên tam bảo. Họ dường như quên hẳn trong giới cấm
của nhà Phật có rượu và thuốc lá, vẫn hồn nhiên cúng dường tượng Phật những món
đồ cấm kỵ này. Trong tâm họ thông thường cảm
thấy không yên tâm, nếu như chỉ có trái cây và hương hoa. Thực tế ai cũng biết
câu “đi lễ Phật quan trọng nhất ở tấm lòng thành”, “Phật chỉ ăn hương ăn hoa”
nhưng dường như con người đã quen cách nghĩ rằng dùng vật chất mà con người vốn
yêu thích để thể hiện ra “lòng thành” của mình với Phật, cho rằng lễ càng to
càng đắt tiền mới thể hiện ra “lòng thành”. Đây thực tế là tư duy biếu xén quà
cáp vốn để đổi lấy những thứ mà họ đang mong cầu đã ăn sâu vào tâm khảm. Khi
con người có thói quen sùng bái vật chất kim tiền, các vấn đề đạo đức lại dường
như bị xem nhẹ.
Theo những gì trong kinh điển nhà
Phật, vật chất ở cõi người lại là điều Phật xem nhẹ nhất, cái thiện đức của con
người mới là điều Phật nhìn, Phật chỉ nhìn vào tâm thiện đức của con người mà
thôi.
>2. Cúng dường Phật tiền lẻ, tiền
vàng mã, hóa vàng mã tại chùa
Cũng như trên, tiền lẻ và tiền
vàng mã vốn hoàn toàn không phải những thứ vật chất mà con người có thể dâng
lên cõi Phật. Xả bỏ tâm tham lam mê đắm vật chất tiền bạc vốn là điều đầu tiên
Thần Phật khuyên răn con người. Tiền lẻ còn là một thứ “bẩn” hết mức đến con
người cũng biết, vốn đã có thể qua tay bác hàng thịt, cô hàng cá, bác hàng rau,
v.v… dính đầy trên đó là vi khuẩn vi trùng, chứ chưa nói đến sự thanh khiết. Mà
người ta luôn nói, cần phải dâng lên Phật những gì tinh khiết nhất…
Tiền địa phủ (hay còn gọi là tiền
âm phủ) và vàng mã, vốn tự thân nó đã nói rõ là tiền dành cho cõi âm gian, địa
phủ, người chết về cõi âm gian, chúng sinh cô hồn vơ vất không nơi trú ngụ. Còn
Phật ở nơi cảnh giới cao siêu, sao lại có thể dùng tiền của cõi địa phủ?
>3. Cầu khấn tài lộc, sự vụ làm
ăn, buôn một bán mười
Trong văn hóa truyền thống, khi
một năm mới tới, người ta đi chùa là để hướng lòng thành kính về đức Phật,
hướng thiện, ghi nhớ đức từ bi, trí tuệ của nhà Phật. Trong kinh điển nhà Phật,
luôn dạy rằng Phật tại tâm, mang hàm ý mỗi chúng sinh, mỗi con người đều vốn đã
có cái Phật tính. Hướng tâm tu Phật là để gia tăng Phật tính. Tu Phật không
phải hướng ngoại mà cầu, mà là hướng vào tìm ở trong chính bản thân mình, khơi
dậy thiện niệm của chính mình để Phật tính vốn sẵn có trong con người được khởi
phát. Cho nên, đi lễ chùa vốn chỉ là để làm khởi phát cái thiện tâm của mỗi
người.
Vậy mà ngày nay, cái sự hướng
ngoại cầu đó đã trở nên quá mạnh mẽ và phổ biến, người ta coi điều sai thành
đúng, và là đương nhiên. Họ đã quên mất hẳn những điều Phật dạy: tránh xa lòng
tham và sự mê đắm vật chất, cần phải buôn bán làm ăn chân chính ngay thẳng…
“Tham, sân, si” là điều Phật khuyên con người từ bỏ, vậy mà tại chùa, cái
“tham, sân, si” lại thể hiện rất rõ trong những ngày lễ đầu xuân. Còn nghe thấy
người khấn bên cạnh tại chùa đang đọc rất to biển số xe ô tô của mình, không
hiểu họ xin gì. Những sự vụ nhỏ nhặt nhất cũng được nêu trong “bản báo cáo và
cầu xin với đức Phật”. Ngay cả những phi vụ làm ăn không chân chính cũng được
người ta đường hoàng lấy ra làm chủ đề cầu xin Phật.
>4.Xoa đầu, xoa bụng tượng, nhét
tiền vào tay, vào lòng tượng, xoa tiền lẻ lên thân tượng, rải tiền khắp nơi:
Tại chùa ngày nay, người ta chen
nhau để nhét tiền vào tay tượng, xoa bụng, xoa chân tay, xoa đầu tượng rồi xoa
lên mặt mũi mình để mong cầu may mắn. Đó là những hành động bất kính và sai
trái nhất mà con người vẫn hồn nhiên làm. Nó cho thấy sự xuống dốc về đạo đức,
sự kém hiểu biết trầm trọng về văn hóa. Con người ngày nay không còn hiểu Phật
rõ có thể ban gì cho con người, cũng không hiểu Phật mong muốn gì ở con người.
Vào chùa lễ Phật để đi tìm sự an lạc trong tâm thái, để khởi phát thiện tâm,
chứ đâu phải để cầu xin đắc phúc, được lợi lộc, vốn là những điều Phật luôn
khuyên con người không nên chấp mê vào đó?
>5.Đi chùa cầu tình
Hà Nội có một ngôi chùa khá nổi
tiếng, chùa H., nơi đó người ta luôn đồn nhau là nơi để “cầu tình” rất hiệu quả
và những người tới đây đa số là các bạn trẻ. “Trang phục nghiêm túc, lễ lạt đầy
mâm, đầy đủ rượu thuốc lá, mặt buồn rười rượi’ là hình ảnh thường thấy của các
bạn trẻ tới đây. Đó là những trường hợp “buồn vì tình”, cũng có nhiều trường
hợp trong trạng thái vật vã đau khổ nước mắt đầy mặt, đó là những trường hợp
“thất tình”, gây ra những tình huống dở khóc dở cười tại chùa.
Người ta có thể không quá hiếm
khi bắt gặp cảnh này: Một cô gái, mặt lấm lem vì nước mắt, đặt mâm lễ lớn rồi
lẩm bẩm khấn. Đột nhiên, cô khóc oà lên: “Em đã dồn hết tiền đi lễ, lễ này sẽ
thật thiêng để anh quay về… Chẳng ai yêu anh hơn em yêu anh đâu, đừng phụ bạc
tình em”. Khi trong trạng thái tinh thần quá đau khổ các bạn trẻ dường như
không kìm giữ nổi nên cũng không giữ thể diện được nữa với những người xung
quanh như thế. Đứng trước các Phật, nhưng người ta lại dường như kêu gào với
người yêu cũ của mình.
Ta hãy cùng thử ngẫm nghĩ, điều đức
Phật Thích Ca Mâu Ni dạy bảo con người là loại bỏ “tham, sân, si”. Tình cảm con
người ai cũng biết là “duyên số”, “duyên phận”, không cầu cũng đến, hết duyên
là đi và giữ cũng không được. Lụy vì tình cảm nam nữ chính là cái “si” mê mờ
nhất Phật bảo chúng ta tránh. Các bạn trẻ đã hiểu điều Phật dạy tới đâu mà có
thể đem lễ tới cửa Phật để thể hiện những cái si như thế?
>6. Mang tro cốt người chết lên
chùa và cúng lễ cho người chết tại chùa
Theo phong tục mê tín của dân tộc
Việt Nam xuất phát từ trong các chùa, cho rằng người chết được chôn trong đất
chùa, hoặc gửi nắm tro tàn trong tháp hài cốt, hằng ngày linh hồn sẽ được
nghe kinh, nhờ đó được siêu thoát lên cõi Cực Lạc, Thiên Ðàng... Do lòng thương
yêu và sự hiếu hạnh, khiến cho người ta không còn sáng suốt, nên nghe quý thầy,
quý cô trong chùa bảo sao làm vậy, chứ không có tư duy, suy nghĩ chín chắn. Vì
thế, sự tin tưởng thiếu thực tế, mơ hồ, không trí tuệ của một số phật tử đã làm
giàu cho các chùa, và biến các chùa trở thành nhà mồ, trở thành một nơi sinh
hoạt mê tín, chứ không còn là nơi tu hành của tăng, ni và nam, nữ cư sĩ.
Ở thành phố đất hẹp người đông,
vì thế chùa muốn kinh doanh làm tiền phật tử bằng sự lừa đảo mê tín như chúng
tôi đã nói ở trên. Chùa nào hiện giờ cũng xây tháp hài cốt. Khi có thân nhân
chết, người ta đem thiêu xác gửi vào chùa, và khi gửi nắm tro tàn như vậy thì
phải tốn bao nhiêu tiền đóng vào, và còn phải cúng dường tiền cho chùa rất
nhiều hằng năm. Nếu thân nhân không cúng dường tiền thì hũ hài cốt ấy sẽ bị dẹp
vào chỗ khuất lấp, còn ai cúng dường tiền nhiều thì hũ hài cốt sẽ được để trên
chỗ sang trọng trong tháp.
Trong chùa, các thầy thường bảo
nhau: “Tháp hài cốt là núi tiền, là những mẩu ruộng mầu mỡ xài hoài không
hết!”. Ðúng vậy, nhà chùa hiện giờ lấy hài cốt của thân nhân phật tử làm con
tin, để làm tiền một cách phi nhân nghĩa, phi đạo đức.
Với tinh thần tình cảm đạo nghĩa
của cuộc sống dân tộc Việt Nam: “Sống cái nhà, thác cái mồ”, người sống dù
nghèo hay giàu đều phải có một ngôi nhà, dù là nhà tranh vách lá, chòi, lều...
cho đến nhà lầu, vila, biệt thự... cũng vẫn là một cái nhà mà thôi. Vì đạo
nghĩa làm người, nên khi chết còn lại nắm xương hoặc nắm tro tàn, người ta xây
một ngôi mộ nho nhỏ đủ để vùi lấp nắm xương và nắm tro trong lòng đất mẹ quê
hương, để đánh dấu ghi khắc một kỷ niệm thăng trầm của một đời người. Nơi đây
là để ghi nhớ lại cho con cháu, cho người sau một ân nghĩa khó quên.
Chứ người chết còn gì nữa,
chết là mất đi một kiếp người. Nơi đây là nơi để cho con cháu tập hợp, nhắc lại
những thành tích của tổ tiên, ông bà, cha mẹ. Nơi đây là nơi để cho con cháu
đừng quên nắm xương tàn của những người thân thương.
Mỗi năm chỉ có một lần về thăm mồ
mả tổ tiên, ông bà, cha mẹ, là chúng tôi cảm thấy có một điều gì thương nhớ bùi
ngùi trong tâm hồn của chúng tôi. Bởi vậy, đối với người Việt Nam có một tình
nghĩa sâu sắc khó quên, những nấm mồ của tổ tiên, ông bà, cha mẹ còn đó là tình
cảm con người không bao giờ phai nhòa.
>7.Bán khoán con vào chùa
Hiện nay, có khá nhiều các bậc
cha mẹ ông bà đem con “bán khoán” lên chùa với mong muốn con ăn ngoan, ngủ sâu,
nhanh lớn, ít ốm đau, thông minh và gặp nhiều may mắn.
Nhiều bà mẹ mang bầu cũng đã lên
chùa hỏi về thủ tục “bán khoán”, như một thủ tục nhập học vậy. Thông thường có
2 hình thức “bán khoán” con lên chùa: “bán” tới năm 13 tuổi hoặc “bán” vĩnh
viễn. Các bạn thử ngẫm nghĩ, chư Phật có lẽ nào có hình thức trao đổi mua bán
với con người? Chùa liệu có phải nơi có thể diễn ra các hoạt động mua bán?
>8.Theo chùa “thiêng” bỏ chùa làng
Xưa, chùa làng nào, dân làng nấy
thờ (tức làng nào cũng có chùa). Đó là xuất phát từ việc tín ngưỡng Phật luôn ở
bên cạnh, ở khắp nơi, trông nom gìn giữ cho con người bảo trì được thiện tâm,
tin điều thiện tránh điều dữ, tích phúc đức. Kính Phật lên chùa là việc để thể
hiện kính ngưỡng, không với tâm cầu xin tài lộc.
Còn nay, nhiều người do tâm lý
đám đông, nghe nói chùa nào thiêng, chùa nào nổi tiếng thì nô nức đến dâng lễ
cầu xin. Điều đó là bởi vì họ tin rằng chùa thiêng thì xin gì được nấy, xin
được nhiều. Tâm cầu tài lộc quá mạnh mẽ, giống như một cuộc mua bán đổi chác
mặc cả với Phật. Người xưa không có cái tâm phân biệt ấy, họ tin rằng ở đâu có
người thiện đức thì ở đó có Phật. Chùa chỉ là hình thức do con người dựng nên,
nên nếu ngay cả sư trong chùa có biểu hiện ham tiền của vật chất, biểu hiện của
ham tình sắc, không tuân theo những lời dạy của Phật thì ở đó chắc chắn không
có Phật ngự, cho dù chùa đó to lớn thế nào, tượng Phật có lộng lẫy dát vàng dát
bạc ra sao.
Ngày nay người ta thấy quá nhiều
các trường hợp mà sư tăng cai quản những ngôi chùa thật to lớn, lộng lẫy dát
đầy vàng bạc, nhưng họ đeo vàng nhẫn đầy thân, đi xe sang, điện thoại đắt tiền,
biểu hiện sự ham muốn hưởng thụ tiện nghi vật chất rất mạnh, nói năng hành xử
không khác người ngoài thế tục, vậy họ còn xứng đáng là con của Phật, nơi chùa
họ trông nom liệu Phật còn muốn ngự không? Người tu hành xuất gia là phải tu
“xả bỏ” những ham muốn thế tục, vậy họ có phải đang làm trái ngược hẳn với điều
Phật dạy.
Những ai gặp những ngôi chùa như
vậy, chúng ta nên suy ngẫm xem. Có rất nhiều người khi tới chùa cũng thắc mắc
trong lòng khi nhìn thấy những sự chướng tai gai mắt trong hành xử của sư tăng
trong chùa, nhưng vì thói quen và thấy chùa to lớn đẹp đẽ nên nghĩ rằng hẳn vẫn
là tốt đẹp khi cúng Phật ở đó. Song theo như ý kiến của nhiều người tu hành
chân chính, những ngôi chùa chẳng hề thanh tịnh sẽ không có Phật ngự mà thay
vào đó lại chính là quỷ ma hoành hành.