Cúng tất niên là nghi thức mời ba vị Táo quân về
trần thế tiếp tục cai quản việc bếp núc. Đồng thời, đây cũng là dịp để gia đình
quây quần cuối năm. Việc cúng tất niên là một trong những nghi lễ văn
hóa độc đáo của người Việt. Cúng tất niên là nghi thức để mời ông Công, ông Táo
về trần thế tiếp tục cai quản việc bếp núc, gia đình sau khi đã tiễn ông về chầu
trời vào ngày 23 tháng Chạp. Đồng thời, đây cũng là dịp để gia chủ mời ông bà,
tổ tiên về ăn tết, sum họp cùng con cháu.
>Mâm cúng tất niên :Các gia đình cần chuẩn bị hai mâm cỗ, một mâm để
cúng tất niên, mâm thứ hai chuẩn bị cho cúng giao thừa.
Theo quan điểm dân gian, mâm cơm cúng Tất niên không
nặng về vật chất, phải bắt buộc "mâm cao, cỗ đầy". Việc chuẩn bị mâm
cỗ cúng tất niên phụ thuộc vào điều kiện, hoàn cảnh cũng như tâm ý của gia chủ.
Thông thường, trên mâm lễ cúng tất niên, không thể thiếu những lễ vật sau:
Mâm ngũ quả,
Hương hoa,
Giấy tiền vàng mã,
Đèn nến,
Trầu cau,
Rượu,
Trà,
Bánh chưng (hoặc bánh tét).
Mâm cỗ tất niên có thể là cỗ mặn hoặc chay (tùy vào
gia chủ) với một số món ăn thường ngày Tết được chế biến thơm ngon, bày biện đầy
đặn, thịnh soạn, trang nghiêm. Tùy từng vùng miền mà mâm cỗ cúng có những đặc
trưng riêng.Ví dụ mâm cỗ cúng tất niên miền Bắc không
thể thiếu bát canh móng giò hầm măng, nem rán, giò lụa, giò xào, các món xào thập
cẩm, canh miến...
Miền Trung lại hay cúng gà bóp rau răm, thịt heo luộc,
giá chua, giò lụa...
Còn miền Nam thường có bánh tét, canh măng, thịt kho
tàu, nem, chả giò, gỏi cuốn...
Mỗi gia đình có cách bày trí mâm lễ cúng khác nhau.
tuy vậy cỗ cúng (đồ ăn) nên đặt một chiếc bàn nhỏ bên dưới bàn thờ.
Trên bàn thờ chính chỉ để hoa, quả tươi, tiền vàng
mã mang tính tượng trưng.
>Mâm ngũ quả trong lễ cúng tất niên
Mâm ngũ quả là một trong những lễ không thể thiếu
trên mâm lễ cúng tất niên. Mâm ngũ quả đủ đầy, màu sắc hài hòa vừa khiến gia chủ
cảm thấy sung túc dịp Tết đến xuân về, vừa khiến mâm cỗ cúng trở nên ấm cúng...Mâm ngũ quả dành cúng gia tiên nên chọn các loại hoa
quả có thể ăn được, đẹp mắt và phải là hoa quả vừa đủ chín.
Gia chủ không nên chọn hoa quả xanh, hoa quả giả.
Mâm ngũ quả thường có 5 loại quả, tượng trưng cho 5
yếu tố ngũ hành là: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ.
Tốt nhất nên bày mâm ngũ quả có đủ 5 màu tượng trưng
cho 5 yếu tố ngũ hành: Xanh lá (Mộc); đỏ (Hỏa); nâu, vàng (Thổ); trắng (Kim) và
màu đen, xanh biển (Thủy).
---
Đối với văn cúng giao thừa có rất nhiều bài khấn
giao thừa khác nhau tuỳ theo tôn giáo, tín ngưỡng, phong tục phù hợp với từng
vùng miền mà có bài khấn. Thường có văn khấn giao thừa trong nhà và văn khấn
ngoài trời đêm giao thừa (đối với những gia đình có cây hương ngoài trời).
>Văn khấn giao thừa trong nhà: Bởi cúng giao thừa là
một nghi lễ thành kính, trang nghiêm. Vì vậy, khi tiến hành nghi lễ khấn giao
thừa, toàn thể thành viên trong gia đình đứng trước bàn thờ gia tiên cầu khấn
cho một năm mới khỏe mạnh, vạn sự may mắn tốt lành.
Lễ vật dùng để bài cúng đêm giao thừa trong nhà gồm:
mâm ngũ quả, vàng mã, hương, hoa, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng
(bánh tét), bánh giầy, bánh kẹo và mâm cỗ mặn hoặc cỗ chay đầy đặn, thơm ngon,
tinh khiết. Sau khi cung kính bày lễ lên bàn thờ gia tiên thì đốt đèn nến, thắp
hương thơm và thành kính cầu khấn (đọc văn khấn đêm giao thừa). Văn khấn giao
thừa trong nhà:
- Nam mô
A-di-đà Phật (3 lần) Kính lạy:
- Đức Đương
Lai hạ sinh Di Lặc Tôn Phật
- Hoàng
thiên, Hậu thổ, chư vị Tôn thần
- Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần
- Các cụ tổ
tiên nội, ngoại chư vị tiên linh
Nay phút Giao thừa năm cũ Mậu Tuất với năm mới Kỷ Hợi
Chúng con là
:………...............................…...............................………sinh năm:
…………. Ngụ tại số nhà ………, ấp/khu phố ….................................……..,
xã/phường…….........................…., quận/huyện/thành phố ……….., tỉnh/thành
phố …...…....................................…………............ Phút Giao thừa vừa
điểm, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên
đán, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần,
dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ
tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh. Chúng con kính mời: Ngài Bản cảnh
Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Phúc đức chính Thần,
các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo quân và
chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng
lễ vật. Con lại kính mời các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá
thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội ngoại gia tộc, chư vị hương linh, cúi xin
giáng về linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền
chủ, hậu chủ, y thảo phụ mộc ở trong đất này. Nhân tiết giao thừa, giáng lâm
trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật. Nguyện cho tín chủ: Minh
niên khang thái, trú dạ cát tường, thời thời được chữ bình an, gia đạo hung
long thịnh vượng. Dãi tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Cẩn cáo.
* Văn khấn giao thừa ngoài trời:
Lễ bài khấn giao thừa ngoài trời gồm: ngũ quả,
hương, hoa, đèn nến, trầu cau, muối gạo, trà, rượu, quần áo và mũ nón mũ thần
linh, mâm lễ mặn với thủ lợn luộc, gà trống luộc, xôi, bánh chưng ... nếu là phật
tử có thể cúng mâm lễ chay. Tất cả được bày lên bàn trang trọng đặt ở trước cửa
nhà. Mâm lễ cúng giao thừa phải chuẩn bị chu đáo, trang trọng với lòng thành
kính. Vào đúng thời điểm giao thừa, người chủ gia đình phải thắp đèn, nến, rót
rượu, rót trà, rồi khấn vái trước án. Bài văn khấn giao thừa ngoài trời có thể
viết vào giấy để đọc. Sau khi hết 3 tuần hương thì hóa tờ giấy viết văn khấn
cùng vàng mã dâng cúng.
>Văn khấn đêm giao thừa ngoài trời phổ biến nhất:
Nam mô A di đà Phật (3 lần)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật,
chư phật mười phương Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật Con
kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh Con kính lạy Hoàng
thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển:
Lỗ Vương Hành Khiển, Ngũ Nhạc chi Thần Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan:
Cự Tào Phán quan. Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo
quân, chư vị tôn thần. Nay là phút giao thừa năm Bính Thân với năm Đinh Dậu,
chúng con là: …………….., sinh năm: ………, hành canh: ……….. tuổi, cư ngụ tại số nhà:
………, ấp/khu phố: ……….., xã/phường: ……….., quận/huyện: ......................, tỉnh/thành
phố: ........................ Phút thiêng liêng giao thừa vừa tới, năm cũ qua
đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái
Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ
sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân.
Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc. Nhân buổi tân xuân,
tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần,
dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương,
dốc lòng bái thỉnh. Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài
tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị
đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần,
các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và
chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng
lễ vật. Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám
tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày
ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ
vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng
chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét